Tüm dünyada Pandemi olarak ilan edilen Koronavirüs (COVID-19) nedeniyle yaşanan zorluklar, riskler ve belirsizlikler ülkemizde de birçok insanı hem fizyolojik hem de psikolojik olarak etkilemeye devam etmektedir. Virüsün, bireyin hem kendi hem de çevresindeki insanların sağlığını tehdit etmesi beraberinde korku ve kaygı duygusunu getirmekte ve bireyler üzerinde psikolojik travma etkisi yaratmaktadır. Olumsuz duyguların ve ya yaşantıların, travmaların insan hayatının kaçınılmaz bir parçasıdır.
Koronavirüs salgınını bu perspektif açısından değerlendirmek, hastalığın birey üzerindeki psikolojik etkilerini anlamlandırmayı ve baş etmeyi kolaylaştırabilmektedir.
Koronavirüs’ün Bireyler Üzerindeki Psikolojik Etkileri
• Kendi sağlığı ve sevdiklerinin sağlığı hakkında korku ve kaygı
• Keyifsiz, bunalmış, yorgun hissetme
• Aktivitelere karşı ilgisizlik
• Duygusal hassasiyet
• Çaresizlik, üzüntü, huzursuzluk, hayal kırıklığı ve öfke gibi duyguların ortaya çıkması
• Sosyal ilişkilerden kopma
• Çarpıntı, mide problemleri, halsizlik gibi somatik belirtiler
• Konsantrasyon ve dikkati toplamada güçlük
• Uyku ya da yeme düzeninin artması / azalması
• Alkol, tütün veya diğer ilaçların artan kullanımı
İzolasyon ya da Karantina sürecinde yaşanan psikolojik etkilerle başa çıkabilmek için Televizyon, gazete ve sosyal medyada konu ile ilgili güvenilir ve güvenilir olmayan birçok bilgi yer almaktadır. Bu bilgilere sıkça maruz kalmak yaşanan kaygıyı tetikleyebilir ya da arttırabilmektedir. Bu süreçte kaygınızı tetikleyecek / arttıracak kaynaklardan uzak kalmak ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek kaygınızı kontrol edebilmenize olanak sağlar.
*Güvenilir ve güncel bilgilere Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü kaynaklarından ulaşabilirsiniz.
*https://www.saglik.gov.tr/
*https://www.who.int/
Bilimsel ve güvenilir kaynaklardan edinilen bilgiler doğrultusunda Koronavirüs’ten korunma yöntemlerini öğrenmeniz ve uygulamanız kontrol algınızın gelişmesine ve kaygınızın azalmasına yardımcı olacaktır. Kaygınızı kontrol etmekte zorlanırsanız, sizi sakinleştirebilecek kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu kişilerin kim olduğunu ve kaygı haricinde neler konuşabileceğinizi belirlemek gibi önleyici bir çalışma yapabilirsiniz.
Kaygıyla birlikte yaşadığınız öfke, keyifsizlik, huzursuzluk vb. duygu ve durumların normal ve geçici olduğunu düşünmeye çalışmak, içinde bulunduğunuz olumsuz duygu durumu anlamak, kendinize zaman vermek, duygularınızdan kaçınmamak kaygıyla baş etmenizi kolaylaştıracaktır. İzolasyon ya da Karantina sürecinde ‘’Bana ne iyi gelir?’’ sorusunu kendinize yöneltebilir, etkinlik planlayabilirsiniz. Online eğitimlere katılmak, kitap okumak, film izlemek, sevdiğiniz insanlarla görüntülü konuşmak kaygınızı ertelemenize yardımcı olabilir. Günlük rutinlerinizi sürdürmek ve zamanı yapılandırmak yaşadığınız engellenmişlik ve belirsizlik hissini azaltmada ve kaygınızı kontrol etmenize destek oluşturacaktır. Bu süreçte, izolasyon / karantina öncesindeki rutin uyku ve yemek düzeninizi, iş/ders/eğitim aktivitelerinizi sürdürmeye özen gösteriniz. Nefes egzersizi ve hafif bedensel egzersizler yapabilir beden ve zihin uyumunuzu sağlayabilirsiniz.
Yaşadığınız korku ya da kaygıyla bireysel olarak başa çıkmakta zorlanıyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog Bahar YASİN